Hiện nay, thị trường mũ bảo hiểm rất đa dạng về chủng loại lẫn mẫu mã. Song song với đó ý thức cũng như yêu cầu của người dùng ngày càng tăng cao đòi hỏi mỗi chiếc mũ phải đảm bảo những tiêu chuẩn an toàn chất lượng khắc khe như DOT, ECE, Snell, JIS…
- Vậy những tiêu chuẩn phổ biến như DOT, ECE, Snell là gì ?
Tại Mỹ thì chuẩn DOT (Department of Transportation – Bộ Giao thông vận tải) và Snell là phổ biến nhất. DOT là chuẩn bắt buộc liên bang trong khi Snell được cấp bởi tổ chức phi lợi nhuận có tên là Snell Memorial Foundation.
Yohe 967 là một trong những chiếc mũ fullface đạt cả chuẩn DOT và ECE22.05
ECE (Economic Commission for Europe) là phiên bản Châu Âu của DOT mặc dù các bài kiểm tra khắc nghiệt hơn DOT. ECE phổ biển tại hơn 50 quốc gia và các tổ chức đua xe lớn khắp thể giới. Các chuẩn khác ít gặp hơn là JIS (Japanese Industrial Standard) tại Nhật, SHARP tại Anh và CRASH tại Úc…
- Chuẩn DOT bao gồm những điều kiện nào?
Tiêu chuẩn này được quản lý bởi Cục an toàn giao thông quốc gia (NHTSA), để được chứng nhận thì mũ bảo hiểm mô tô phải đạt được vài yêu cầu tối thiểu và vượt qua các bài kiểm tra va đập.
Các bài kiểm tra va đập được tiến hành với mũ bảo hiểm được cố định phía ngoài 1 thiết bị đo chấn động (thường là đo tốc độ và lực G) sau đó thả rơi mũ từ 1 độ cao cố định trên các bề mặt khác nhau. Dựa vào thông số lực tác động vào phần đầu, mũ sẽ được đánh đậu hoặc rớt. Bài kiểm tra này được tiến hành 2 lần để đảm bảo mũ có thể chịu được nhiều va chạm trong 1 vụ tai nạn.
Các bài kiểm tra khác cũng được tiến hành như kiểm tra lực xuyên qua mũ vào phần đầu, hệ thống khóa gài cũng được kiểm tra để đảm bảo mũ không trượt khỏi đầu trong va chạm.
Chi tiết các bài test chuẩn DOT:
- Mũ được thả xuống bề mặt cong tại độ cao 1.83m
- Mũ được thả xuống bề mặt phẳng tại độ cao 1.83m
- 1 thiết bị truyền lực được thả trực tiếp xuống mũ
- Tạ được áp dụng trong bài kiểm tra hấp thụ lực lên đến 136kg trong 120 giây
Hiện tại mỗi hãng đều có hệ thống kiểm định riêng.
DOT vẫn bị chỉ trích vì cách gắn nhãn của các hãng đôi khi không thật uy tín. DOT chỉ được thử nghiệm trên các mẫu đã sản xuất nên có xác suất xảy ra lỗi ở 1 vài mũ. Bạn có thể cầm 1 chiếc mũ đi test và nếu không may nó không đạt chất lượng thì số mũ còn lại cũng đã đến tay người dùng rồi. Tuy nhiên tiền phạt cho các nhà sản xuất là 5000 USD/ mũ nếu nó không đạt chất lượng nên các nhà sản xuất thường tự kiểm nghiệm chất lượng theo chuẩn DOT khá nghiêm ngặt.
- Chuẩn SNELL thì sao?
Chuẩn SNELL được áp dụng cho các “mũ đua”. Vì thế nó sẽ khắt khe hơn mũ DOT.
Tổ chức SNELL Memorial Foundation được Daniel Junior Thomas thành lập năm 1957 sau cái chết của bạn ông – Tay đua William Pete Snell trong 1 cú lật xe vì thời đó người ta còn đội mũ bảo hiểm da, nhằm đưa ra các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về mũ bảo hiểm trong cuộc đua tốc độ. Mỗi 5 năm thì SNELL sẽ có 1 tiêu chuẩn mới, hiện tại đang là M2015, trước đó là M2010.
Snell thời kì đầu và cách họ kiểm tra chất lượng của mũ bảo hiểm.
- DOT là chuẩn của nhà nước còn SNELL là chuẩn của 1 tổ chức phi lợi nhuận.
- DOT là chuẩn bắt buộc còn SNELL được cấp khi các hãng “tự nguyện” đem mẫu đi test.
- DOT được cấp sau khi 1 dòng mũ đã được sản xuất còn SNELL được áp dụng trên những mẫu “prototype” trước khi sản xuất hàng loạt. Do đó nếu không đạt yêu cầu thì hãng phải thay đổi trong khâu sản xuất. Tuy nhọc công nhưng mũ sau khi bán ra sẽ đảm bảo giá trị hơn.
Tiếp theo là cách các bài kiểm tra được thực hiện:
- SNELL dùng 5 bề mặt khác nhau thay vì chỉ 2 như DOT
- Mũ được kiểm tra tại nhiều nhiệt độ khắc nghiệt khác nhau
- Mũ được thả từ nhiều độ cao khác nhau, tất cả đều cao hơn của DOT
- SNELL kiểm tra cả phần cằm và toàn bộ phần “mái vòm” của vỏ mũ
- Người ta đốt mũ để kiểm tra khả năng kháng lửa của nó
- Phần kính cũng được thử nghiệm bằng cách bắn vào nó 3 phát đạn chì
Bài test kiểm tra khả năng chịu nhiệt, kháng lửa của mũ
- Thế còn ECE là gì?
Mặc dù không nhận được nhiều sự chú ý tại Mỹ nhưng ECE lại là tiêu chuẩn phổ biến nhất trên thế giới. Được sử dụng tại hơn 50 quốc gia và các tổ chức đua xe lớn. ECE còn là tiêu chuẩn khắt khe và được cập nhật nhiều nhất. Nói cách khác, nó là 1 sự kết hợp của cả DOT – SNELL và còn được thêm vào vài bước kiểm tra khác.
1 bài kiểm nghiệm của ECE bao gồm:
- Hấp thụ lực tác động bằng cách thả mũ rơi xuống mặt phẳng
- Kiểm tra dây khóa có dễ tuột không
- Kiểm tra độ chịu lực của dây khóa với 1 lực hơn 304kg
- Kiểm tra khả năng chịu mài mòn
- Phần vỏ mũ được kiểm tra độ biến dạng dưới sức nặng gần 70kg
- Phần kính được kiểm tra như 1 phần không thể thiếu của mũ
Trong khi DOT còn bị chỉ trích, SNELL chỉ là 1 lựa chọn không bắt buộc thì nhiều mẫu mẫu không đạt chất lượng có thể lọt ra thị trường. ECE bắt buộc 1 dòng mũ phải được kiểm định trước khi chính thức được bày bán. Để được cấp chứng nhận tiêu chuẩn ECE, nhà sản xuất phải đem 50 mẫu mũ để kiểm tra từng cái tại 1 phòng thí nghiệm của đơn vị thứ 3 dưới sự chứng kiến của nhà sản xuất và phía ECE.
- Các bài kiểm tra đáng giá thế nào trong thực tế?
Các tiêu chuẩn kiểm định dĩ nhiên là rất giá trị. Tuy nhiên chúng được thực hiện trong phòng lab với điều kiện sẵn có, chính xác và không có yếu tố bất ngờ trong khi thực tế thì ngược lại: hỗn loạn và không thể dự đoán trước. Vì vậy vẫn có khả năng các mũ dù thể hiện rất tốt trong các bài kiểm định lại không “sống sót” được sau tai nạn. Nên dù gì thì chuẩn càng khó đạt được càng đem cho người ta sự yên tâm cao hơn.
Bài test thực hiện trong phòng lab với điều kiện sẵn có, chính xác và không có yếu tố bất ngờ như tai nạn thực tế
- Vậy nên chọn tiêu chuẩn kiểm định nào?
Đây là câu hỏi đầy tranh luận vì nó còn liên quan đến nhiều yếu tố khác nữa.Nếu bạn sống tại Mỹ thì cứ chọn 1 mũ bảo hiểm có chuẩn ÍT NHẤT là DOT vì thứ nhất là nó hợp pháp, 1 mũ bảo hiểm lưu hành tại Mỹ phải có tem DOT, thứ 2 là bạn vẫn có thể yên tâm với các tiêu chuẩn phù hợp giao thông tại đây.
Các chuẩn khác thì hơi phức tạp hơn chút như SNELL với các tiêu chuẩn nhằm mang đến 1 mẫu mũ an toàn hơn. Sự phức tạp đến từ 2 hệ thống kiểm tra khác nhau (nhà nước và tư nhân) nên người ta còn đang tranh cãi liệu SNELL có tốt hơn DOT hay không?
Chuẩn ECE được dùng phổ biến nhất thế giới
ECE thì luôn có những tiêu chuẩn được cập nhật liên tục (thay vì 5 năm/lần như SNELL), được sử dụng tại nhiều quốc gia nhất, khắt khe hơn DOT và còn có những khía cạnh bổ sung khác nhau của mũ (như kiểm tra mài mòn).
Cũng vì các chuẩn ở trên được thực hiện bởi các tổ chức, cơ quan khác nhau theo nhiều cách khác nhau nên chắc chắn sẽ luôn có tranh cãi rằng cái nào tốt nhất. nên không thể đưa ra câu trả lời thỏa đáng cho thắc mắc này mà chỉ có thể giải thích từng chuẩn nó như thế nào để người dùng có thêm thông tin lựa chọn.
Hãy nhớ rằng đội mũ bảo vệ vùng đầu càng nhiều càng tốt vì rủi ro khi di chuyển luôn có thể xảy ra bất cứ lúc nào và nhất định chiếc mũ bảo vệ sinh mạng đó phải ĐẠT CHUẨN.
Theo De Red
(Motosaigon)